KINHTENEWS - Sáng nay, đã diễn ra chương trình Hội thảo Tổng kết tăng cường nhận thức và sàng lọc bệnh viêm gan virus c (HCV) trong nhóm nguy cơ cao tại TP. HCM. Theo đó từ tháng 4/2018, 3.116 khách hàng đã tham gia xét nghiệm viêm gan vi-rút C. Trong đó 217 trường hợp có kết quả phản ứng với xét nghiệm nhanh và 111 trường hợpđược chẩn đoán mắc Viêm gan vi-rút C và được kết nối với các dịch vụ y tế tiếp theo.
Bác sĩ Tiêu Thị Thu Vân, Giám đốc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP. Hồ Chí Minh phát biểu tại Hội thảo
Tình hình bệnh Viêm gan vi-rút C ở Việt Nam
Viêm gan vi-rút C là một bệnh truyền nhiễm có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng và dẫn đến tử vong. Nhiều người nhiễm Viêm gan vi-rút C không có triệu chứng trong một thời gian dài dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng. Vi-rút lây truyền qua đường máu của người bị nhiễm (chẳng hạn như dùng chung bơm kim tiêm).
Có tới 4% dân số Việt Nam có bằng chứng phơi nhiễm với viêm gan vi-rút C, có nhiều người phát triển thành nhiễm mạn tính. Người có nguy cơ cao nhiễm Viêm gan vi-rút C ở Việt Nam cũng thường là những người có nguy cơ cao nhiễm HIV, bao gồm người tiêm chích ma túy (TCMT) và nam quan hệ tình dục đồng giới (NTDĐG). Các nghiên cứu ước tính Việt Nam có khoảng từ 43%-99% người tiêm chích ma túy và khoảng 29% nam quan hệ tình dục đồng giới mắc Viêm gan vi-rút C.
Việt Nam đã xây dựng và ban hành Hướng dẫn quốc gia về dự phòng, chăm sóc và điều trị viêm gan vi-rút C năm 2016 và thuốc kháng vi-rút có hiệu quả điều trị cao. Tuy nhiên, nhận thức và hiểu biết của cộng đồng về Viêm gan vi-rút C còn thấp và những người nhiễm Viêm gan vi-rút C thường không có bất kỳ triệu chứng gì, nên thách thức nằm ở việc khuyến khích và hỗ trợ người dân đi xét nghiệm Viêm gan vi-rút C.
Dự án thí điểm “Tăng cường nhận thức và sàng lọc Viêm gan vi-rút C trong nhóm nguy cơ cao tại thành phố Hồ Chí Minh”
Từ tháng 1 năm 2018, Tổ chức Y tế Công cộng toàn cầu PATH, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS thành phố Hồ Chí Minh (TT PC HIV/AIDS TP. HCM), Gilead Sciences, các phòng khám tư nhân và các tổ chức cộng đồng (CBOs) tại thành phố Hồ Chí Minh đã phối hợp thực hiện một can thiệp mới nhằm tăng cường nhận thức và tiếp cận đối với các dịch vụ xét nghiệm Viêm gan vi-rút C cho những người có nguy cơ cao nhất. Do những người có nguy cơ nhiễm HIV cũng thường có nguy cơ nhiễm Viêm gan vi-rút C nên dự án được xây dựng trên nền tảng của dự án USAID/PATH Healthy Markets và Cục Phòng, chống HIV/AIDS nhằm tăng tiếp cận đối với các dịch vụ HIV cho nhóm nguy cơ cao, thông qua lồng ghép thông tin và dịch vụ về viêm gan vi-rút C vào các kênh truyền thông và dịch vụ sẵn có đang được cung cấp bởi các nhóm cộng đồng.
Bác sĩ Tiêu Thị Thu Vân, Giám đốc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS TP. Hồ Chí Minh cho biết: Các quần thể dân cư bị ảnh hưởng bởi HIV đồng thời cũng có nguy cơ mắc viêm gan vi-rút C”. “Việc đưa xét nghiệm HIV tại cộng đồng vào Việt Nam là nền tảng lý tưởng và cơ hội kịp thời cho việc tăng cường nhận thức và xét nghiệm viêm gan vi-rút C cho các nhóm dân cư này”.
Một đánh giá do Dự án thực hiện cho thấy, hầu hết những người có nguy cơ mắc viêm gan vi-rút C không biết về những nguy cơ và hậu quả của bênh này; đi đâu để sàng lọc, chẩn đoán và điều trị; hoặc cách phòng ngừa viêm gan vi-rút C. Vậy nên, Tổ chức PATH, TT PC HIV/AIDS TP.HCM, Gilead, các phòng khám tư nhân và các tổ chức cộng đồng đã hợp tác cùng nhau để xây dựng một chiến dịch tạo cầu, thay đổi hành vi, nâng cao nhận thức với tên gọi “Gan khỏe, Sống vui”. Chiến dịch này đã huy động các kênh truyền thông mạng xã hội, sự kiện cộng đồng và tư vấn tại phòng khám (lồng ghép tư vấn xét nghiệm HIV và các dịch vụ liên quan đến HIV khác) để nâng cao nhận thức cũng như khuyến khích mọi người tham gia xét nghiệm viêm gan vi-rút C.
Mr Ben Karmack - Đại diện Gilead Sciences
Minh (tên khách hàng đã được thay đổi), nam thanh niên 21 tuổi, sống tại thành phố Hồ Chí Minh, đã biết về xét nghiệm viêm gan vi-rút C thông qua chiến dịch truyền thông “Gan khỏe, Sống vui” trên trang Facebook của một trong những phòng khám tư nhân cung cấp dịch vụ này.
Minh cho biết: “Qua trang Facebook, tôi được biết về viêm gan vi-rút C là một bệnh nghiêm trọng và những người tiêm chích như tôi có khả năng bị lây nhiễm. Nghĩ đến những lần tôi dùng chung bơm kim tiêm với người khác, tôi đã nhắn tin tới phòng khám và được một cán bộ của phòng khám tư vấn. Tôi nghĩ là tôi không thể mắc viêm gan vi-rút C, bởi vì tôi rất khỏe mạnh. Nhưng cán bộ tư vấn chỉ cho tôi biết nguy cơ của tôi và tôi đã tới phòng khám để làm xét nghiệm. Tôi rất lo lắng về viêm gan vi-rút C vì tôi đang sống chung với HIV”.
Những lo ngại về sự phân biệt đối xử tại các cơ sở xét nghiệm cũng là rào cản đối với xét nghiệm, vì vậy dự án HCV đã vận dụng kinh nghiệm từ dự án USAID/PATH Healthy Markets và Cục Phòng, chống HIV/AIDS trong việc tiếp cận nhóm có nguy cơ nhiễm viêm gan C cao nhất thông qua lồng ghép với hoạt động xét nghiệm HIV tại cộng đồng. Các nghiên cứu của USAID/PATH Healthy Markets thực hiện cho thấy, đối với việc cung cấp dịch vụ xét nghiệm HIV, nhân viên xét nghiệm tại cộng đồng thuộc nhóm TCMT và NTDĐG (Nhân viên CBOs và đồng đẳng) ở TP HCM cũng có kỹ năng tốt như nhân viên y tế được đào tạo và tiếp cận với nhóm đích chưa từng xét nghiệm HIV dễ dàng hơn. Tỷ lệ ca dương tính HIV tại các phòng khám và tại CBOs của các nhóm TCMT và NTDĐG cũng cao hơn tỷ lệ ca dương tính tại các cơ sở y tế công lập vì nhiều người có nguy cơ nhiễm HIV (và viêm gan vi-rút C) thích nhận dịch vụ từ những người họ biết và tin tưởng.
Chương trình tọa đàm từ các chuyên gia trong việc phòng và điều trị bệnh Viêm gan virus C.
TS Kimberly Green, Giám đốc chương trình Lao và HIV toàn cầu của PATH chia sẻ: “Từ lâu PATH đã tập trung vào việc giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gan ở Việt Nam. Cơ hội lồng ghép dịch vụ Viêm gan vi-rút C trong khuôn khổ quan hệ đối tác hiện tại của chúng tôi với TT PC HIV/AIDS TP.HCM, các phòng khám tư nhân và tổ chức cộng đồng cung cấp dịch vụ HIV đã cho phép chúng tôi nhanh chóng tiếp cận nhóm đích có nguy cơ cao nhất và tăng cường khả năng tiếp cận của họ đối với các dịch vụ y tế”.
Học hỏi những bài học kinh nghiệm này, dự án thí điểm đã giúp những người TCMT và NTDĐG đang sống chung hoặc không sống chung với HIV tiếp cận dịch vụ xét nghiệm viêm gan vi-rút C nhanh chóng và dễ dàng, thường là cùng lúc với xét nghiệm HIV thông qua các phòng khám tư nhân cộng đồng và các nhóm CBOs. Nhân viên được đào tạo đã cung cấp các xét nghiệm chẩn đoán nhanh bằng cách lấy một lượng máu nhỏ từ đầu ngón tay. Quá trình này đơn giản, an toàn và không đau. Nếu xét nghiệm có phản ứng, khách hàng sẽ được hỗ trợ để làm xét nghiệm khẳng định và điều trị.
Anh Nguyễn Đăng Tấn Lộc, tư vấn viên của một phòng khám tư nhân cộng đồng cho biết: “Khá đơn giản để lồng ghép xét nghiệm viêm gan vi-rút C vào các dịch vụ HIV sẵn có của chúng tôi. Chúng tôi đã lồng ghép tư vấn viêm gan vi-rút C vào quy trình xét nghiệm HIV và thấy không khó để khuyến khích mọi người làm xét nghiệm, vì họ đã đến đây để xét nghiệm HIV.”
Kể từ tháng 4/2018, 3.116 khách hàng đã tham gia xét nghiệm viêm gan vi-rút C. 217 trường hợp (7%) có kết quả phản ứng với xét nghiệm nhanh và 111 trường hợp (3,6% trong tổng số những người xét nghiệm) được chẩn đoán mắc Viêm gan vi-rút C và được kết nối với các dịch vụ y tế tiếp theo.
Ông Boon-Leong Neo, Giám đốc cấp cao về Y tế công cộng & các vấn đề y tế của Gilead Sciences cho biết: “Con đường để loại trừ viêm gan C bắt đầu bằng việc nâng cao nhận thức, sàng lọc và chẩn đoán. Gilead rất tự hào vì đã có thể hỗ trợ TT PC HIV/AIDS TP.HCM và PATH mở rộng dịch vụ xét nghiệm viêm gan vi-rút C tại Việt Nam. Chúng tôi rất vui mừng với kết quả đạt được của dự án thí điểm này và hy vọng rằng các dự án y tế công cộng như chiến dịch “Gan khỏe, Sống vui” có thể được nhân rộng sang các địa phương khác trên cả nước để giúp giảm gánh nặng viêm gan C.”
Trong thời gian tới, các phòng khám tư tham gia trong dự án này sẽ cung cấp các hoạt động tư vấn, sàng lọc và kết nối chăm sóc y tế viêm gan vi-rút C lồng ghép với HIV. Các tổ chức cộng đồng sẽ tiếp tục cung cấp thông tin, tư vấn và chuyển gửi đến các dịch vụ viêm gan C kết hợp trong khi cung cấp các dịch vụ HIV. PATH và Gilead sẽ tiếp tục tìm kiếm các cơ hội để vận động phát triển các dịch vụ viêm gan vi-rút C tại cộng đồng tại thành phố Hồ Chí Minh và trên khắp Việt Nam, bao gồm nâng cao nhận thức và tăng tiếp cận tới dịch vụ chăm sóc.
Khải Hoàng.
Bài viết đóng góp, xin gửi về email:
vnkinhtenews@gmail.com
.jpg)
